Giới thiệu nhà thờ chi Cát Văn

1. Xây dựng nhà hạ đường
Trước đây nhà thờ chi Cát Văn và cũng là nhà thờ Đại tôn chưa có, Tổ tiên được thờ cúng tại nhà ông Nguyễn Sỹ Trí (Thu) ở xã Cát Văn, huyện Thanh Chương.

Trước tình hình đó ông Nguyễn Sỹ Liễn là cán bộ về hưu đã đề xuất xây dựng nhà thờ Đại tôn của dòng họ Nguyễn Sỹ. Họ đã họp bàn thành lập Ban kiết thiết nhà thờ, xin đất làm nhà thờ và được chính quyền xã Cát Văn cấp 1 sào ở vị trí cạnh nhà ông Nguyễn Sỹ Trí.

Ban kiết thiết nhà thờ gồm có:
1) Ông Nguyễn Sỹ Liễn
2) Ông Nguyễn Sỹ Trí (Thu)
3) Ông Nguyễn Sỹ Trực
4) Ông Nguyễn Sỹ Lơm
5) Ông Nguyễn Sỹ Như
6) Ông Nguyễn Sỹ Tiu

Với lòng quyết tâm của ban kiến thiết và ban tra cứu gia phổ chi Cát Văn đã mạnh dạn đề xuất trước họ nhiều lần. Vì lòng biết ơn đối với các tiên linh, và vì con cháu mai sau, họ đã quyết tâm vận động thu gom lập nên nhà thờ để thờ Tổ tiên.

Qua muôn vàn khó khăn gian khổ, với lòng quyết tâm rất lớn, hạ đường của nhà thờ đã được khởi công vào ngày 21 tháng 10 năm 1980 (năm Canh Thân).

Ông Nguyễn Sỹ Liễn đại diện Ban kiến thiết nhà thờ của dòng họ đã lên gặp ông Nguyễn Sỹ Chính ở Giang Sơn, huyện Đô Lương đề xuất mua lại nhà thờ nhánh của ông Nguyễn Sỹ Chính làm trưởng nhánh đang lập tự về làm hạ đường của nhà thờ Đại tôn và ông Nguyễn Sỹ Chính đã vui lòng đồng ý bán lại với giá 6000 đồng (sáu ngàn đồng). Ông Nguyễn Sỹ Chính đề nghị và họ đã đồng ý để lại phần ngói vì ở vùng Giang Sơn khó mua ngói hơn ở Cát Văn.

Đến tháng 3 năm 1982 ông Nguyễn Sỹ Liễn đã giúp dòng họ thuê xe ô tô lên chở nhà thờ về xã Cát Văn.

Đến năm 1985 nhà thờ mới được dựng lên. Cùng với sự đóng góp của con cháu trong chi Cát Văn hạ đường nhà thờ Đại tôn đã từng bước được hoàn thành. Lúc bấy giờ chi Cát Văn mới chỉ có 25 hộ, 50 đinh.

Với lòng thành kính các vị tiên linh, ngày 21 tháng 10 năm 1985 (năm Ất Sửu) dòng họ đã tổ chức rước Tổ (ông Nguyễn Tuấn Cường và các vị Tổ chi Cát Văn) về nhà thờ Đại tôn. Từ đó, hàng năm con cháu thường xuyên cũng cố, tôn tạo nhà thờ ngày một đẹp đẽ, sạch sẽ, khang trang.

Trước đây lễ giỗ và tế tổ Đại tôn (ông Nguyễn Uyên và bà Hồ Thị Chiêu) được tổ chức ở nhà thờ chi Văn Tràng (chi Văn Sơn ngày nay). Sau đó chi trưởng Cát Văn đảm nhận và rước chân hương về Cát Văn để cúng vào ngày 16 tháng giêng hàng năm. Có lẽ ngày xưa ba ông Tổ của ba chi là Nguyễn Cường, Nguyễn Vọng và Nguyễn Lâu sau khi táng hài cốt cha mẹ, ông Nguyễn Lâu ở lại thôn Yên Tứ, xã Diêm Tràng (Yên Sơn và Văn Sơn ngày nay) là để tiện chăm sóc phần mộ và thờ cúng cha mẹ.

Ngày giỗ và tế Tổ Đại tôn đầu tiên ở Cát Văn là ngày 16 tháng giêng năm Kỷ Tỵ (1989). Tại buổi lễ tế Tổ này, đã diễn ra hội nghị với thành phần gồm:
- Chi Đô Lương: 5 vị
- Chi Văn Tràng: 16 vị
- Chi Cát Văn: 21 vị
    Chủ tọa: Ông Tuyên
    Thư ký: Ông Giang
    Thuyết trình: Ông Châu

Hội nghị đã thống nhất: Kể từ ngày 16 tháng Giêng năm Kỷ Tỵ (1989) sẽ giỗ và tế Tổ Đại tôn tại Cát Văn, họ lấy tên là: HỌ NGUYỄN SỸ TỘC CÁT – ĐÔ – VĂN.

Ảnh: Lễ tế Tổ tại Hạ đường (lúc này chưa có Thượng đường)

2. Xây dựng nhà Thượng đường
Sau khi nhà hạ đường đã cơ bản được hoàn thiện, dòng họ đã đề ra chủ trương xây dựng nhà thượng đường và kêu gọi con cháu ủng hộ đóng góp tiền của để xây dựng thượng đường.

Ngày 15 tháng 2 năm Canh Thìn (20 tháng 3 năm 2000), ngày lễ tế và cầu yên tại miếu Bà thần Tổ cô Kim Đồng Ngọc Nữ, tộc trưởng Nguyễn Sỹ Giáp (chi thị trấn Đô Lương) cùng với ông Nguyễn Sỹ Trực (chi Cát Văn) kêu gọi con cháu nội ngoại họ Nguyễn Sỹ có lòng hảo tâm hướng về tổ tiên, ủng hộ xây dựng nhà thượng đường Đại tôn. Ngay tại buổi lễ tế con cháu đã đóc góp ủng hộ được: 300.000đ.

Lễ phát mộc làm nhà thượng đường được tổ chức vào: Lúc 07h35, ngày 04 tháng 5 năm Nhâm Ngọ (2002)

Sau đó, trong các lần tế tổ chi Cát Văn và tế tổ Đại tôn từ năm 2000 đến 21 tháng 10 năm 2002 (ÂL) toàn họ đã đóng góp ủng hộ được tổng cộng là 12.100.000đ.

Tổng cộng chi làm nhà thượng đường là: 38.330.600đ
Chú Nguyễn Sỹ Khai đã ủng hộ: 26.230.000đ

3. Làm cổng và các công trình khác

Ngày giỗ Tổ chi Cát Văn 21 tháng 10 năm 2006 (ÂL) họ đã bàn chủ trương làm cổng của nhà thờ vì nhà thờ chưa có cổng từ ngoài đường xóm đi vào, để vào nhà thờ phải đi qua nhà chú Nguyễn Sỹ Xuân (con ông Nguyễn Sỹ Trí). Tại buổi tế Tổ đó chú Xuân đã nhất trí hiến đất cho họ để làm cổng nhà thờ với chiều rộng 2 – 2,5 mét.

Ngày giỗ Tổ chi Cát Văn 21 tháng 10 năm 2007 (ÂL) họ đã bàn phương án làm cổng của nhà thờ. Dự kiến tổng chi phí khoảng 14 – 16 triệu đồng. Họ đã kêu gọi con cháu đóng góp thêm ngày công và vật liệu để hoàn thành việc xây dựng cổng. Một trong những người tích cực tham gia đóng góp ngày công và vật liệu trong quá trình xây dựng cổng là ông Nguyễn Sỹ Chính (Chân) ở Cát Văn.Tổng chi phí xây dựng cổng là 14.928.000 đồng.

Tháng 7 năm 2008 họ triển khai lát gạch men nhà Hạ đường với tổng kinh phí hết 3.300.000 đồng.

Đến năm 2008 họ đã hoàn thành cơ bản các hạng mục công trình chính của nhà thơ Đại tôn gồm nhà Hạ đường, nhà Thượng đường, cổng và lát gạch men nhà Hạ đường. Về nội thất của nhà thờ Đại tôn con cháu trong chi Cát Văn và các chi, nhánh khác đã từng bước hiến cúng các đồ tế lễ như: lư hương, lễ phục, hương án, hoành phi và câu đối chạm khắc trên gỗ, …

Năm 2013 họ đã làm mái tôn che sân nhà thờ và làm nhà bếp. Trước đây mỗi lần tế tổ, họ nhờ bếp và sân của nhà chú Xuân để nấu nướng và sau khi tế tổ con cháu cùng ngồi lại hưởng lộc của tổ tiên. Việc hoàn thành mái tôn và nhà bếp đã tạo thuận lợi cho việc chuẩn bị và tế lễ nhất là khi gặp thời tiết xấu, và tạo thêm không khí ấm cúng cho nhà thờ.

Tháng 12 năm 2014 (tháng 10 năm Giáp Ngọ) họ đã hoàn thành việc lát gạch, sơn tường và một số hạng mục khác của nhà thượng đường nhà thờ Đại tôn. Kinh phí sử dụng cho đợt xây dựng này là 14 triệu đồng.
 

Ảnh: Lễ tế tổ đại tôn 16 tháng giêng năm Giáp Ngọ (2014)

Ảnh: Lễ tế tổ đại tôn 16 tháng giêng năm Giáp Ngọ (2014) - Dâng lễ từ hạ đường lên thượng đường

Ảnh: Họp bàn công việc họ tộc sau khi làm lễ tế tổ đại tôn 16 tháng giêng năm Giáp Ngọ (2014)

Ảnh: Nhà bếp và mái tôn sân nhà thờ xây dưng và hoàn thành năm 2013

Một số hình ảnh nhà thờ chụp ngày 02 tháng 12 năm 2010:

Ảnh: Cổng của nhà thờ

Ảnh: Hạ đường

Ảnh: Bên trong hạ đường

Ảnh: Thượng đường

Ảnh: Bên trong thượng đường

Hình ảnh nhà thờ chụp ngày 16 tháng giêng năm Ất Mùi (2015)